DARWIN'İN EVRİM SÜRECİNE BAKIŞI^[i]

Değişimler evrim için hammadde sağlar. Dolayısıyla, değişim nedenleri başlıca evrim nedenleri arasında yer alır.

Çevre koşulları değişirse, canlıların tepkisi değişmelere uyarlanmak biçiminde olur. Bir yaban ördeği palazı uçması sürekli engellenip yalnız yürümek ve koşmak zorunda bırakılırsa kanatları yeterince gelişmez, bacakları ise iyi gelişip güçlenir. Yeterince gelişmemiş kanatlar ve gelişmiş güçlü bacaklar, değişmiş koşullara uyarlanmayla edinilmiş ıralardır. Darwin'e göre böyle ıralar kuşaklar boyunca edinilegiderse, bunun kalıtsal etkisi olur. Başka bir söyleyişle, belirli alışkanlıklar kuşaklar boyunca sürdürülürse, onlara bağlı olarak edinilmiş ıralar kalıtsallaşır. İskeletin tümüne oranla evcil ördeğin kanat kemikleri yaban ördeğininkilerden daha hafif, bacak kemikleri ise daha ağırdır; çünkü evcil ördek, kuşaklar boyunca, yabanıl atalarından daha az uçup daha çok yürümüştür. Karanlık mağaralarda yaşayan hayvanlar, mağaranın bulunduğu çevredeki hayvanlarla hısımdır. Mağara hayvanları karanlıkta yaşamaya uyarlanarak kuşaklar boyunca kullanmadıkları gözlerini yitirmişlerdir. Öte yandan, örneğin kör mağara böceklerinde gözler yitirildiği için çok kullanılan duyargalar ve dokunaçlar (palpuslar) irileşmiştir. Vb.

Darwin'e göre, karşılıklı veya birbirine bağlı değişimlerin de organik evrimde payı vardır. Ak postlu ve mavi gözlü kediler sağırdır. Paçalı güvercinlerde dış parmaklar arasında deri bulunur. Demek ki kimi ıralar birlikte görünür. Biri ortaya çıkınca öbürü de ortaya çıkar. Yalnız, Darwin karşılıklı değişim konusuna çok daha geniş bir açıdan bakar. Ona göre, organizma büyümesi ve gelişmesi boyunca eksiksiz bir bütünlük gösterir; bundan ötürü, herhangi bir parçada ortaya çıkan küçük bir değişim doğal seçmeyle biriktirilirse, öbür parçalarda buna bağlı değişiklikler olur.

En uygun değişimlerin veya bireysel farkların doğal seçmeyle az veya çok biriktirilmesi ve böylece az veya çok sürekli bir değişiklik sağlanması da birtakım koşullara bağlıdır: Yararlı değişimler ortaya çıkmalı, böyle değişimler gösteren bireyler birbirleriyle özgürce birleşip döl verebilmeli, fiziksel koşullar yavaş değişmelidir. Yaşanan çevreye yeni canlı topluluklarının göçü, o çevrede değişen türlerle yarışan canlıların özellikleri de az veya çok sürekli bir değişiklik sağlanmasını olumlu veya olumsuz etkileyebilir.

Görülüyor ki Darwin'e göre organik evrim değişebilen birçok koşula ve onların uygun rastlaşmalarına bağlı karmaşık bir süreçtir.

ⁱ Öner Ünalan, "Darwin'in Evrim Sürecine Bakışı", Darwin Ne Yaptı?, Saypa Yayınları, Ankara, 1997, s. 65-67.