DİN ÜSTÜNE (SOSYALİZM VE DİN) | V. I. Lenin

Yayın Tarihçesi İçindekiler Önsöz (Çevirmenin Notu) Tanıtım

Yayın Tarihçesi

	V. I. Lenin, "Din Üstüne" (çev. Ferhat Gelendeş[i], 1. baskı, Başak Yayınlar, Ankara, Mayıs 1988, 78 sayfa).
	V. I. Lenin, "Sosyalizm ve Din" (çev. Öner Ünalan, 1. baskı, Bilim ve Sosyalizm Yayınları, Ankara, Ağustos 1994, 97 sayfa).
	V. I. Lenin, "Sosyalizm ve Din" (çev. Öner Ünalan, 1. baskı, Evrensel Basım Yayın, İstanbul, Eylül 2014, 84 sayfa).
	V. I. Lenin, "Sosyalizm ve Din" (çev. Öner Ünalan, 2. baskı, Evrensel Basım Yayın, İstanbul, Nisan 2016).
	V. I. Lenin, "Sosyalizm ve Din" (çev. Öner Ünalan, 1. baskı, Kor Kitap, İstanbul, Kasım 2017, 109 sayfa).

[Sayfa başı]

İçindekiler^[ii]

Çevirmenin Notu
	Sosyalizm ve Din
	Rus Devriminin Aynası Olarak Leo Tolstoy
	İşçilerin Partisinin Dine Değgin Tutumu
	Dine ve Kiliseye Değgin Tutumlarıyla Sınıflar ve Partiler
	Maksim Gorki'ye
	Maksim Gorki'ye
	İşçi Kadınların Tüm Rusya Kongresindeki Konuşma
	R. K. P. (B)'nin Taslak Programından (Programın Dil ile İlgili Kesimi)
	Gençlik Birliklerinin Görevleri (Rus Genç Komünist Birliğinin Üçüncü Tüm Rusya Kongresi'ndeki Konuşma)
	Militan Materyalizmin Anlamı Üzerine
Notlar
Adlar Dizini

[Sayfa başı]

Önsöz^[iii]

"Lenin'in derlenmiş yapıtları 45 cildi bulur, ama 'din' ile dolaylı veya dolaysız ilgili yazıları ancak bir kitapçık oluşturur. Elinizdeki kitapçık, bunun neden böyle olduğuna da bir yönüyle yanıt veriyor. Lenin'in Derlenmiş Yapıtları'ndan (Collected Works) seçilen bu yazılar, 'din' konusuna çeşitli açılardan ışık tutuyor. Lenin, her zaman yaptığı gibi, kullandığı bilimsel yöntemin gereği olarak, somut koşullardan yola çıkıp toplumsal din köklerini açığa vuruyor; din ile bilimsel dünya görüşü uzlaşmazlığını, dinsel önyargıların nasıl giderileceğini gösteriyor. Dine karşı anarşistçe bir tutum takınmanın sakıncalarını vurguluyor. Diyalektik maddeselci ethik (ahlakbilim) ile düşünselci ethik arasındaki farkları belirtiyor. Bilimsel anlamda 'ahlaklılık' nedir, tanımlıyor. Sözde bilim adına din savunuculuğu yapanların ikiyüzlülüğünü gösteriyor.

"'Din' konusuna tümüyle bilimsel bir yaklaşımın ürünleri olan bu derilmiş yazıların büyük ilgiyle okunacağına inanıyoruz.

"Başak Yayınlar"

[Sayfa başı]

Tanıtım

Öner Ünalan, V. I. Lenin'in Derlenmiş Yapıtları'ndan (Collected Works, Progress Publishers, Moscow) seçilmiş ve her birinin kaynağı sonunda bildirilmiş yazılarından oluşan "On Religion" (Progress Publishers, Moscow, 6th edition, 1981) adlı kitabı İngilizcesinden Türkçeye çevirmiştir ve kitap "Din Üstüne" adıyla Mayıs 1988'de, Başak Yayınlar'ca basılmıştır.

Daha sonra, Öner Ünalan'ın gözden geçirdiği çeviri "Sosyalizm ve Din" adıyla Ağustos 1994'te, Bilim ve Sosyalizm Yayınları'nca, Eylül 2014 ve Nisan 2016'da Evrensel Basım Yayın'ca ve Kasım 2017'de Kor Kitap'ça basılmıştır.

Çevirinin Başak Yayınlar'ca yapılan ilk baskısında, Lenin'in 1913'te Maksim Gorki'ye yazdığı bir mektup ve gene aynı tarihte yazdığı bir başka mektuptan alıntı yer almamaktadır.

V. I. Lenin, kitapta yer alan, ilk olarak 3 Aralık 1905'te Novaya Zhizn'in 28. sayısında yayınlanan "Sosyalizm ve Din" başlıklı yazısında, "din"in toplumsal işlevini; daha doğru bir deyişle, "din"in egemen sınıflarca nasıl "ruhsal bir baskı aracı" olarak kullanıldığını şöyle özetler:

"Bugünkü toplum tümüyle, işçi sınıfının geniş yığınlarının nüfusun küçük bir azınlığı tarafından, toprak sahipleri sınıfı ve kapitalistler sınıfı tarafından sömürülmesine dayanır. Bu köle bir toplumdur, çünkü ömürleri boyunca kapitalistler için çalışan 'özgür' işçilere, kapitalist köleliğin korunup sürdürülmesi için kâr üreten köleler olarak ancak yaşamaları için zorunlu geçim araçlarını edinmelerine 'hak kazandırır'.
"İşçiler üzerindeki ekonomik baskı, kaçınılmaz olarak her türden politik baskıya ve toplumsal aşağılamaya, yığınların ruhsal ve ahlaki yaşamının bayağılaşıp kararmasına yol açar. İşçiler ekonomik kurtuluşları uğruna savaşmak için, daha çok ya da daha az bir politik özgürlük kazanabilirler; ama sermayenin gücü alt edilinceye kadar özgürlüğün hiçbir derecesi onları yoksulluktan, işsizlikten ve baskıdan kurtarmayacaktır. Din, her yerde, başkaları için sürekli çalışmalarıyla, yokluk ve kendi başına bırakılmışlıklarıyla çekilmez bir yük altına sokulmuş halk yığınlarının üzerine amansızca çöken ruhsal baskı araçlarından biridir. Tıpkı yabanıl insanın doğaya karşı savaşımındaki güçsüzlüğünün tanrılara, şeytanlara, mucizelere ve benzerlerine inanmaya yol açması gibi, sömürülen sınıfların sömürenlere karşı savaşımlarındaki güçsüzlüğü, kaçınılmaz olarak, ölümden sonra daha iyi bir yaşam inancına yol açar. Ömürleri boyunca didinip yokluk içinde yaşayanlara, dinle, bu dünyada bulundukları sürece itaatkâr olmaları ve tanrısal bir ödül umuduyla avunmaları öğretilir. Başkalarının emeğiyle yaşayanlara da, dinle, bu dünyada bulundukları sürece iyiliksever olmaları öğretilir; böylece onlara, sömürenler olarak bütün varlıklarını haklı çıkarmanın çok ucuz bir yolu sunulur ve cennette mutluluk için uygun bir fiyata biletler satılır. Din, halk için afyondur. Din öyle bir ruhsal içkidir ki, sermayenin köleleri onda insanca düşüncelerini, insana az ya da çok yaraşır bir yaşama olan isteklerini boğarlar.
"Ama köleliğinin bilincine varmış ve kurtuluşu için savaşıma başlamış bir köle, gerçekte köle olmaktan yarı yarıya kurtulmuştur. Büyük çaplı fabrika endüstrisinin yetiştirdiği ve kent yaşamının aydınlattığı modern sınıf-bilinçli işçi, cenneti papazlara ve burjuva bağnazlara bırakıp kendisi için bu dünyada daha iyi bir yaşam kazanmaya çalışır. Bugünün proleteryası, din sisine karşı savaşımda bilimden destek alan, işçileri yeryüzünde daha iyi bir yaşam için şimdiki savaşımda birbirleriyle kaynaştırarak ölümden sonra yaşam inançlarından kurtaran sosyalizmin yanında yer alır."^[iv]

[Sayfa başı]

ⁱ 'Ferhat Gelendeş', Öner Ünalan'ın kimi çevirilerinde kullandığı takma adıdır.

ⁱⁱ V. I. Lenin, "Sosyalizm ve Din" (çev. Öner Ünalan), 1. baskı, Evrensel Basım Yayın, İstanbul, Eylül 2014, s. 7.

ⁱⁱⁱ V. I. Lenin, "Din Üstüne" (çev. Öner Ünalan), 1. baskı, Başak Yayınlar, Ankara, Mayıs 1988, s. 5.

Öner Ünalan'ın yazdığı ve "Başak Yayınlar" imzasını taşıyan bu "Önsöz", çevirinin Bilim ve Sosyalizm Yayınları'nca yapılan baskısında yer almamaktadır. Metin, "Çevirmenin Notu" başlığıyla, çevirinin Evrensel Basım Yayın'ca yapılan baskısında da yer almaktadır.

^iv V. İ. Lenin, "Sosyalizm ve Din"..., s. 11-12.